وبینار "روش ارزیابی گزاره های پزشکی در متون اسلامی" با سخنرانی آقای دکتر ابراهیمی روز یکشنبه 5 بهمن 99 توسط مرکز سلامت معنوی دانشگاه برگزار شد و حدود 160 نفر از علاقمندان هیات علمی دانشگاههای کشور شرکت داشتند. خلاصه ای از این مطالب و لینک فیلم وبینار در ذیل آمده است.

لینک فیلم وبینار

در متون دینی ارزش گذاری برای طب مهم است و از بین تمام علوم به علم طب توجه ویژه ای شده است.

گزاره هایی که در روایات و قرآن برخورد می کنیم که حاوی پیامهای بهداشتی و یا درمانی است، این گزاره ها را چگونه تفسیر کنیم ، آیا می می توانیم با دیدن  یک حدیث – مسئله طبی خاصی به آنها نسبت بدهیم.

برای فهم گزاره های پزشکی به سه عنصر مهم باید توجه داشت:

1- پیش فرض های فلسفی

2- متن شناسی

3- سند شناسی

در بررسی گزاره های پزشکی در متون دینی به دلیل تجربی بودن موضوع ، متن شناسی ، مقدم بر سند شناسی است انتظار من از این گزارش چیست.

دلایلی که این متن را به ائمه معصومین یا خدا نسبت می دهیم چیست؟

در گزاره های پزشکی باید همیشه متن را بر سند مقدم بدانیم،

علم دین یک علم تجربی نیست، اما علم طب ، یک علم تجربی است یعنی تا حد و مرزی می توان به محتوای آن پی برد.

برای پیش فرض های فلسفی فهم گزاره های پزشکی ، سه دیدگاه مهم وجود دارد.

1- دیدگاه اول: تمام دانش های بشری در متون دینی وجود دارند اما ممکن است به سادگی   ظاهر آن  استخراج نشود. پس کشفیات جدید و آورده های علمی دین را تفسیر می کنند. در این دیدگاه سؤال مهم این است که ملاک سنجش و ارزیابی کدام است؟ دین یا علم

2- دیدگاه دوم:  دین برای هدایت و نشان دادن نحوه سیر و سلوک انسان به سمت خداوند آمده است و در این دیدگاه بین علم و دین جدایی مطرح است و علم یک راه دارد و دین یک راه دارد.

3- دیدگاه سوم: قرآن برای هدایت است اما به صورت حاشیه ای اشاره هایی  به مسائل علمی مطرح کرده است و هدف در راستای هدایت انسان است چون ذهن به حقایق تجربی بیشتر انس دارد از آنها به عنوان ابزار هدایت استفاده شده است نتیجه این دیدگاه این است که هم مسایل مربوط به هدایت در دین آمده است و هدف آن طرح موضوعات علمی نبوده است پس قرآن کتاب علمی نیست.

متن شناسی یا زبان شناسی دینی

گویش های دینی فرهنگی ، ادبی است ( زبان عرفی)

شرایط مخاطب در پیام متن تاثیر گذار است.

شرایط زمان و مکان مطرح است

علم رایج در زمان بیان متون دینی

سند شناسی:

در متون روایی بحث سند مطرح است.

انگیزه های جعل روایت در مسایل پزشکی زیاد است.

روایات پزشکی مفاد متناقضی دارند، بهداشتی به توصیه های درمانی – توصیف آناتومیک و فیزیولوژیک بدن

 اگر محتوای روایتی با تجربه یا عقل مخالف بود بحث  سندی بی مورد است.

%95 اسنادی که به عنوان سند روایی مطرح است ، سند معتبری ندارند  آن %5 هم مسئله بهداشتی است تا درمانی

نتیجه گیری:

گزاره های علمی بر دین حاشیه ای و جانبی هستند.

زبان دین عرفی و زبان علم تجربی است

روش تحلیل و داوری در علم و دین متفاوت است.

از متون دینی نمی توان گزاره تجربی علمی استنباط کرد، بنابراین ادعای طب اسلامی بی مفهوم و متناقص است.

از لحاظ روش شناسی طب سنتی با طب تجربی تفاوت ندارد، از نظر نتایج متفاوت است. طبیب سنتی نباید مثلا از روش ابن سینا استفاده کند چون ابزار تجربه در حال حاضر تغییر کرده است و باید از این روشها استفاده شود.